“Hasebiyle” Mi? Yoksa “Hasabıyla” Mı? İşte Türkçe’nin Çekişmeli Düşmanı!
Bugün, Türkçenin en gizemli, en karmaşık ve en çok kafa karıştıran kelimelerinden biriyle karşı karşıyayız: hasebiyle. Bunu nasıl yazacağımızı, nerede kullanacağımızı bir türlü çözemediğimizden olsa gerek, bu kelime adeta Türkçe’de bir “gölge gibi” dolaşıyor. Hadi, gelin bu kelimeyi biraz yakından tanıyalım ve üzerindeki “gizemi” bir nebze olsun çözelim!
Bunun için bir deney yapalım. Diyelim ki, evde oturuyorsunuz ve telefon çaldı. Karşınızda kadın arkadaşınız var ve şöyle diyor: “Ne haber, hasebiyle çok iyi bir hafta sonu planı yaptım, hadi gel!” Şimdi, burada kadın bir ilişkiden ve duygusal bağdan bahsediyor, değil mi? Tabii, kadınlar genellikle “bağ kurarak” konuşurlar, bu yüzden “hasebiyle” ifadesi burada gayet yerinde kullanılıyor. “Hasebiyle”, bir şeyin sebebiyle, dolayısıyla bir neden-sonuç ilişkisini anlatan Türkçe bir sözcük.
Ama bir bakıyorsunuz, aynı kelimeyi erkek arkadaşınız da kullanıyor. “Valla, hafta sonu futbol maçını izlerken, takımımızın kötü oynaması hasebiyle moralim bozuldu,” diyor. Burada iş biraz değişiyor çünkü erkekler genellikle daha “çözüm odaklı” ve “stratejik” konuşurlar. “Hasebiyle” kelimesi burada da gayet doğru kullanılmış, ama sanki biraz fazla duygusallıktan uzak, değil mi?
İşte tam burada devreye giriyor, belki de bizim Türkçemizdeki en komik detay: aynı kelimenin farklı cinsiyetlerde nasıl da farklı anlamlar kazanabileceği! Hadi gelin, bu kelimenin tarihine ve doğru kullanımına dair biraz bilgi verelim ve bir kahkaha atalım!
Hasebiyle Nedir, Ne Değildir?
Hasebiyle kelimesi, aslında “sebebiyle” anlamına gelir. Yani, bir olayın ya da durumun nedenini anlatan bir kelimedir. Türk Dil Kurumu’na göre hasebiyle, bir şeyin arkasındaki “sebep” ya da “neden”i belirten bir bağlaçtır. Bu kelimeyi kullanırken dikkat etmemiz gereken tek şey, doğru yere yerleştirmek ve tabii ki dilimizin güzelliklerine dikkat etmektir.
Diyelim ki, sabah uykusuz kalmışsınız ve kafanız biraz karışık. Bu durumda şu şekilde konuşmak oldukça yaygındır: “Uykusuzluk hasebiyle bugün bir türlü konsantre olamıyorum.” Yani, “uykusuzluk nedeniyle” ya da “uykusuzluğun sebebiyle” demek istiyoruz. Bu da kelimenin doğru kullanımıdır.
Kadınlar ve Erkekler Arasındaki ‘Hasebiyle’ Farkı
Şimdi, asıl komik kısmı geldi! Kadınlar ve erkekler farklı kelimeleri farklı şekilde kullanıyor, biliyorsunuz. Kadınlar, kelimelere dokunuşlarını hep duygusal ve ilişki odaklı bir şekilde yaparlar. Erkekler ise, daha çok mantıklı, stratejik ve çözüme yönelik bir dil kullanır. İşte “hasebiyle” kelimesi de bu iki farklı tarzı tam olarak gösteriyor!
Kadınlar, ilişkilerdeki derin bağları anlatırken “hasebiyle” kelimesini öyle bir kullanır ki, bu kelime adeta bir “sevgi sembolü” haline gelir. Mesela, bir kadın arkadaşınızdan, “Seninle vakit geçirmek hasebiyle çok mutlu oldum,” gibi bir cümle duyduğunuzda, kesinlikle sevgi ve bağ kurma durumu vardır. Burada “hasebiyle”, duygusal bir nedeni anlatıyor.
Erkekler ise genellikle, duygularından çok mantıklarını ön plana çıkararak “hasebiyle”yi kullanırlar. Örneğin, “Bugs Bunny’nin kazandığı maç hasebiyle, moralim bozuldu,” demek yerine, sadece “Futbol maçı kötüydü, moralim bozuldu” deseler de olurdu, ama işte onlar bu “hasebiyle”yi de bir şeylere bahane yapmadan geçemezler!
Hasebiyle’nin Farklı Bir Dünyası
Şimdi biraz eğlenelim! Bir Türkçe öğretmeni, “hasebiyle”yi ne kadar doğru kullanabileceğinizi görmek için size “Bu kelimeyi neden doğru yazıyorsunuz?” diye sorarsa, cevabınız ne olur? Genellikle, “Çünkü Türk Dil Kurumu öyle diyor!” gibi bir açıklama yapmaktansa, “Çünkü bu kelime ile cümleme duygusal bir dokunuş katmak istiyorum” demek çok daha anlamlı bir yaklaşım olacaktır.
Hadi gelin, kendi “hasebiyle” hikayenizi yorumlarda paylaşın! “Hasebiyle”yi hayatınıza ne zaman kattınız? Hangi yanlış yazım hatası sizi daha çok güldürdü? En komik ve en yaratıcı örnekleri bekliyoruz!
Evet, şimdi biraz da eğlenceye ne dersiniz? Şu hasebiyle’nin dildeki yeri hakkında en yaratıcı cümleyi yazan kişi, belki de Türkçenin en eğlenceli kullanıcısı olacak! Yorumlarınızı bekliyoruz!